Jouw gezondheid, jouw keuzes, jouw leven

Stappenplan voor keuzes maken.

Iedere dag maken we honderden keuzes en over de meeste denken we al niet eens meer na.

Veel keuzes maken we onbewust. Er zijn keuzes die maken we omdat ze een routine zijn.  Vanuit ervaring of vanuit een reflex kiezen we het juiste. Of dat nu op de werkvloer is, op het speelveld of thuis.

Helaas gaan niet alle keuzes zo gemakkelijk. En, vaak, ingrijpender de gevolgen zijn van de keuze op ons leven, onze carrière of op het team, hoe meer het van ons vraagt om de juiste afweging te maken.

Er is veel te zeggen over het maken van keuzes en één blog is daarvoor zeker niet genoeg. In deze blog beperk ik het dan ook tot hoe je een keuze kan maken als je ook in de gelegenheid bent om een afweging en een keuze te maken. Hoe kan je voor jezelf of voor je teamkomen tot een antwoord voor die lastige keuzes?

Ten eerste is het belangrijk om te weten dat je kan keuze nooit verder gaat dan je eigen acties en gedrag. Je hebt geen invloed op de uitkomst van je keuze en je hebt geen invloed op de reactie van een ander. Uiteraard kan je wel bepaalde gevolgen al inschatten en het is belangrijk dat je dat ook doet. Als jij eerder een negatieve ervaring hebt gehad in een soortgelijke situatie, dan zal je daar niet snel nog een keer voor kiezen. Bij een positieve ervaring is de kans groot dat je bij dezelfde keuze een beter gevoel hebt. Ook dit is belangrijk om in het achterhoofd te houden.

Vervolgens doorloop je dit stappenplan.

Stap 1:

Als je voor een moeilijke keuzestaat kan het helpen om eerst te kijken naar wat je belangrijk vindt in het werk of in het leven. Waar sta je / waar staat je team voor? Waar zou je naartoe willen (zelf of met het team)? Wat is belangrijk voor jou of voor het team?

Stap 2:

Maak een zo concreet mogelijke omschrijving van het probleem of de situatie waarbinnen je een keuze moet maken. Wat is er aan de hand? Waarom is een keuze nodig?

Stap 3:

Inventariseer de keuzenopties. Wat zou je allemaal kunnen doen in deze situatie? Het kan zo gek niet zijn. Laat je creativiteit er maar op los. Waarschijnlijk kom je op opties waarvan je weet dat ze geen optie zijn. Dat geeft niet. Het is goed om te weten wat haalbaar is en wat je misschien ook echt niet wil.

Stap 4:

Elimineer opties die echt niet mogelijk of wenselijk zijn. Je houdt dan een lijstje van keuzenopties over die je nader kunt onderzoeken. Misschien heb je de juiste keuze hierdoor al gevonden. Dan is het ook goed. Ben je er nog niet uit? Neem de keuzes die nu nog over zijn en schrijf bij iedere keuze de voordelen en nadelen van die optie, zowel op korte als op lange termijn. Hier is het belangrijk om nog eens de derde paragraaf van deze blog te lezen. Onze keuzes gaan niet verder dan ons eigen gedrag en acties. Je kan sommige gevolgen wel inschatten, maar helemaal voorspellen kan niet.

Stap 5:

We hebben nu een aantal keuzemogelijkheden met daarbij de voor- en nadelen. Misschien ben je er op basis van deze stap uit en weet je wat je moet doen. Nee? Dat is ook okee. De keuze met de meeste nadelen hoeft nog steeds niet de verkeerde te zijn en de keuze met de meeste voordelen is niet persé de juiste. Hoe belangrijk zijn de voor- en nadelen voor je?

Hier speelt ook mee, dat iedereen op een bepaalde manier geprogrammeerd is. We hebben allemaal een rugzakje met ervaringen en trauma’s die maken dat we voor sommige dingen wel of niet durven te kiezen. Of we proberen dingen angstvallig te voorkomen of juist naar ons toe te trekken. Het maakt in ieder geval ons niet vrij in onze keuzes.

We vinden ook niet alle negatieve of positieve gevolgen van een keuze even belangrijk of waardevol. Dat bepaalt wel welke keuze het beste gaat passen.

Bij deze stap gaan we daarom en cijfer geven aan de positieve en negatieve gevolgen van de keuzenoptie. Hoe belangrijk is het voordeel of nadeel voor je in een cijfer van 1 (niet belangrijk) tot 5 (heel belangrijk).

Je zult merken dat door gewicht toe te kennen aan de mogelijke gevolgen, je tot een keuze kunt komen die beter bij je past.

Bij deze stap kan je ook nog kijken of je voor de negatieve gevolgen een oplossing kunt bedenken. Dat mocht hij zich voordoen, dat je dan weet wat je kunt doen. Hierdoor gaat hij misschien ook minder zwaar meewegen.

Stap 6:

Je hebt de opties, je hebt zicht op de mogelijke gevolgen, je weet wat voor jou belangrijk is en zwaarder meeweegt. In theorie zou je nu een keuze kunnen maken.

En als het dan nog niet lukt?

De praktijk wijst echter nog weleens dat een keuze maken dan nog steeds moeilijk kan zijn.

Lukt het je hier nog niet om een keuze te maken, dan is het goed om met iemand in gesprek te gaan. Dat kan met iedereen zijn die je vertrouwt, maar ook met een coach. Een coach kan je hee lgericht verder helpen door bijvoorbeeld met jou na te gaan of je in de eerste 6stappen iets gemist hebt of door met jou te kijken wat jou ervan weerhoudt om deze keuze te maken.

Yolanda van Wanrooij

‍